AYVALIK VE MİDİLLİ - 5 

 

AYVALIK VE MİDİLLİ’DE KÜLTÜREL TURİZMİ ORTAK GELİŞTİRME

Bu kısımda önce, görüşleri öğrenmek üzere her iki tarafta uygulanan anket sonuçları sunulmakta, arkasından Ayvalık ve Midilli’nin kültürel turizmdeki güçlü-zayıf yönleri, fırsatları-riskleri Swot analizi ile ortaya konulmakta, son olarak ortak kültürel turizmden eldilecek kazanımlar ve uygulama örnekleri verilmektedir.

 

Ayvalık ve Midilli’de Turizme Bakış Açısı

 Ayvalık ve Midilli’de hem genel anlamda turizme bakış açısını öğrenmek, hem de bu iki yerleşme arasında kültürel turizmi ortak geliştirme konusundaki görüşleri tesbit etmek üzere dört gruba anket uygulanmıştır.

  Bu grupları; yerel halk, yerli turistler, yabancı turistler ve turizm aktörleri oluşturmaktadır.

 Yerel halkı, Ayvalık ve Mitilini kent halkı; yerli turistleri Türk ve Yunanlı turistler; yabancı turistleri yabancı ülkelerden gelen turistler; turizm aktörlerini ise çeşitli turizm işletmeleri ve işyerlerinde (oteller, restoranlar, hediyelik eşya dükkanları vb. gibi) çalışanlar meydana getirmektedir.

 Anketler, 2008 ve 2009 yıllarında Ayvalık kent merkezi, Sarımsaklı ve Alibey (Cunda) Adası’nda, Midilli’de ise Mitilini kenti ve yakın çevresi ile Midilli Havaalanı’nda uygulanmıştır.

 Anketler SPSS programı ile değerlendirilmiş, çizelgeler oluşturulmuş ve veriler analize hazır hale getirilmiştir.

Ayvalık’ta rastgele örneklem yolu ile seçilmiş kişilerin (415 kişi) dağılımı şöyledir:

 · Yerel halk: 251 kişi (124 erkek, 127 kadın)

· Yerli turist: 45 kişi (23 erkek, 22 kadın)

 · Yabancı turist: 89 kişi (44 erkek, 45 kadın)

 · Turizm aktörü: 30 kişi (20 erkek, 10 kadın)

 Midilli’de rastgele örneklem yolu ile seçilmiş kişilerin (325 kişi) dağılımı şöyledir:

· Yerel halk: 192 kişi (95 erkek, 97 kadın)

· Yerli turist: 40 kişi (19 erkek, 21 kadın)

 · Yabancı turist: 79 kişi (36 erkek, 43 kadın)

 · Turizm aktörü: 14 kişi (12 erkek, 2 kadın)

Toplam 740 kişilik örneklem elde edilmiştir.

 Anket soru formunda ankete katılanlara öncelikle sosyo-demografik özellikleri sorulmuş, ardından turizme ilişkin tutumları hakkında çeşitli sorular yöneltilmiş, ayrıca Ayvalık ve Mitilini arasında ortak kültürel turizm geliştirme konusundaki görüşleri öğrenilmeye çalışılmıştır.

 Anket bulguları, Ayvalık-Midilli karşılaştırması yapılarak aşağıda çizelgeler halinde verilmekte, kısa açıklamalar yapılmakta, her grubun sonunda ara değerlendirmeye gidilmektedir.

 Son olarak ise anketlerden elde edilen bulgular maddeler halinde sıralanmaktadır.

 · Yerel Halk Anket Sonuçlarının Yorumlanması:

 1.    Ayvalık ve Mitilini kent halkının turizm konusunda yukarıdaki 15 soru kapsamındaki görüşleri; bazılarında pararellik taşırken, bazılarında farklılıklar göstermektedir.

2.    Her iki tarafın kent halkı yerleşmelerinde turizmin en önemli özelliğini doğal kaynakların zenginliğine bağlamakta, tarihsel ve kültürel kaynakları ikinci planda ve çok daha az oranda dikkate almaktadırlar.

Bu sonuç, halkın tarihsel ve kültürel değerlerini pek tanımadığını ve turizm için kullanılabileceğinin pek farkında olmadığını göstermektedir.

 

3.    Ayvalık ve Mitilini kent halkının potansiyel turistlerin kimler olması hakkındaki görüşlerinde “kim gelirse gelsin” düşüncesi hakim iken, birbirlerini turist olarak görme konusunda Ayvalıklıların biraz daha fazla istekli oldukları anlaşılmıştır.

 

4.    Midilli’den Ayvalık’a gelenler Ayvalıklılar için birinci sırada “alışverişe gelenler” anlamını taşırken, Midillilliler Ayvalıklılara “turist ve komşularımız” gözüyle bakmaktadır.

 

Bu olumlu yaklaşımlar, bugünkü gerçekleri gözler önüne sermiş olup, aralarında turizm ortaklığına gidilebileceğinin sinyallerini vermektedir.

 

5.    Ayvalık ve Midilli arasında turizm hareketinin nasıl olması konusunda, “Türkiye’ye vizenin kalkması” isteğini bir tarafa bırakacak olursak, asıl önemli olanı; “her türlü ortaklığa gidilmesi, Türk ve Yunan yetkililerin işbirliği yapmaları” gibi turizmde ortaklık tarafı görüşlerin ağırlık taşımasıdır.

 

Her iki tarafın halkı arasında bu düşüncelerin var olması sevindiricidir.

 

6.    Ayvalıklılar Midilli Adası’na daha az gitmiş (en önemli faktör vize alma zorluğudur), Mitilini halkı ise Ayvalık’a daha çok gelmişlerdir.

7.    Ayvalık ve Mitilini kent halkı; turizmin olumsuz sosyo-kültürel, ekonomik ve çevresel etkileri olduğu görüşünde değildirler.

8.    Ayvalık ve Midilli Adası’nda turizmin daha fazla gelişmesi konusunda neler yapılmalıdır sorusunda, her iki taraf da kendi yerleşmeleri için yapılması gerekenleri ön plana çıkarmış, anketteki “aralarında ortak projeler yapılması” seçeneğine pek rağbet etmemişlerdir.

 

Burada, sorudan; birbirlerinden bağımsız nelerin yapılabileceğini anladıklarını düşünmekteyiz.

 

Zira, turizmin projeler etrafında geliştirilmesine gerek olmadığı, bu yüzden de ortak projelere ihtiyaç duymadıkları gibi bir düşüncenin olduğunu sanmamaktayız.

· Yerli Turist Anket Sonuçlarının Yorumlanması:

1. Ayvalık ve Mitilini’ye gelen yerli turistlerin turizm konusundaki görüşleri; bazı yanıtlarda pararellik taşırken, bazılarında farklılıklar görülmektedir.

2. Ayvalık’a gelen yerli turistlerin, Ayvalık yakın çevresinde en çok görmeyi istedikleri yer Midilli Adası, Mitilini’ye gelenlerin ise kendi adalarıdır.

 Türkiye’ye geçmek isteyenlerin oranının ise düşük kaldığı görülmektedir.

3. Ayvalık ve Midilli’nin tanıtımı konusunda yerli turistler çeşitli yanıtlar verirken, bunlar arasında “Ayvalık ve Midilli ortak tanıtılmalı” görüşünü benimseyenlerin var olması sevindiricidir.

4. Ayvalık ve Midilli’de turizmin daha fazla gelişmesi için yapılması gerekenler sorusuna yerli turistler çeşitli yanıtlar verirken, bunlar arasında “Ayvalık ve Midilli arasında bağlantıların arttırılması” görüşüne de olumlu bakmaları sevindiricidir.

Ayvalık’a gelen yerli turistlerin bu konudaki görüşleri oransal olarak daha fazladır.

 · Yabancı Turist Anket Sonuçlarının Yorumlanması:

 1. Ayvalık ve Mitilini’ye gelen yabancı turistlerin turizm konusunda görüşleri; bazı yanıtlarda pararellik taşırken, bazılarında farklılıklar taşımaktadır.

 2. Ayvalık’a gelen yabancı turistlerin burayı tercih etme nedenlerinde “kültürel çekicilikler” önemli bir faktör olmuştur.

Bu durum, Ayvalık-Midilli arasında ortak kültürel turizm geliştirildiği taktirde Midilli üzerinden de önemli bir yabancı turist grubunun Ayvalık’a geleceğini göstermektedir.

3. Ayvalık’a gelen yabancı turistler, en çok geleneksel mimarinin korunamamış olmasını bir eksiklik olarak görürken, Mitilini’deki yabancı turistler ise kentsel düzenlemedeki yetersizliğe dikkati çekmişlerdir.

 Ayvalık ve Midilli arasında ortak kültürel turizm geliştirildiği taktirde bu yetersizliklerin tümü iyileştirilmiş olacaktır.

 4. Yabancı turistler Ayvalık ve Mitilini’nin ortak tanıtılması konusunda henüz bilinç sahibi değildirler.

 5. Yabancı turistlerin her iki tarafın halkını yüksek oranda “konuksever” olarak nitelendirmeleri, Ayvalık-Midilli arasında kültürel turizmi ortak geliştirme düşüncesine önemli bir katkı vermektedir.

 6. Ayvalık ve Midilli’de turizmin daha fazla gelişmesi için yapılması gerekenler sorusuna yabancı turistler çeşitli yanıtlar verirken, bunlar arasında “Ayvalık ve Midilli arasında ortak turizm projeleri” ne oransal olarak pek yer vermemişlerdir.

 Kendilerinin takdir edecekleri bir konu olmadığı için, bu seçeneği fazla işaretlemediklerini düşünmekteyiz.

 · Turizm Aktörleri Anket Sonuçlarının Yorumlanması:

 1.    Ayvalık ve Mitilini’nin turizm aktörleri; Ayvalık ve Midilli’nin potansiyel turistleri kimler olmalıdır sorusuna büyük oranda “fark etmez” yanıtını vermişler, kendi halklarını  karşılıklı turist görme bilincine henüz ulaşmamışlardır.

 

Bu konuda Midillili turizm aktörlerinden farklı olarak Ayvalıklı turizm aktörlerinin az da olsa bir isteği bulunmaktadır.

 

Bu görüş, aynen kent halkına uygulanan ankette de ortaya çıkmıştır.

2.    Ayvalıklı turizm aktörlerine göre; Midilli’den Ayvalık’a gelenler çoğunlukla “alışverişe gelenler” anlamını taşırken, Mitilini’deki turizm aktörleri ise Ayvalıklılara “komşularımız” gözüyle bakmaktadır.

 

Her iki taraf da birbirlerini turist olarak henüz görmemektedir.

 

İki tarafın kent halkı da benzer görüşü paylaşmaktadır.

 

Bu durumda Ayvalık-Midilli arasında kültürel turizmi ortak geliştirebilmek için öncelikle, bu inancın yerleştirilmesi gerekecektir.

3.    Ayvalık ve Midilli arasındaki turizm hareketinin nasıl olması konusunda, her iki tarafın turizm aktörleri, Türkiye’ye vizenin kalkmasını istemektedirler.

 

Mitilini turizm aktörlerinin büyük kısmı ortak turizm politikaları izlenmelidir görüşüne sahip olup, Türk ve Yunan yetkililerin işbirliği yapmalarının istenmesi, gelecekte turizm etrafında ortaklıklar kurulabileceğine sıcak bakıldığını göstermektedir.

4. Turizm aktörlerine göre Ayvalık ve Midilli’de turizmin daha fazla gelişmesi için çok sayıda yapılması gereken iş bulunmaktadır.

 Bunlar arasında ortak turizm projeleri seçeneği pek rağbet görmemiştir.

Bununla birlikte, bu sonucun ortak proje istenmediği anlamına gelmediği bilinmelidir.

 Çünkü ortaklığa atıf yapan diğer sorularda olumlu yaklaşımların benimsendiği görülmektedir.

  O halde seçenekte ortak projeden ne kastedildiği anlaşılmamıştır, denilebilir.

 · Anket Sonuçlarının Değerlendirilmesi:

 Anket sonuçlarının Ayvalık-Midilli arasında ortak kültürel turizm bölgesi yaratma ile ilgili kısımlarının projeyi doğrudan ilgilendirmesi nedeniyle, burada yerel halk, yerel aktörler ve turist görüşlerinin karşılaştırması yapılarak değerlendirmeye gidilecektir.

Turizm ortaklığı konusundaki olumlu görüşler:

1.    Ayvalık ve Mitilini kent halkı ve turizm aktörleri; “vize kalkmalı ve turizmde her türlü ortaklığa gidilmeli, Türk ve Yunan yetkilileri işbirliği yapmalı” şeklindeki görüşlere büyük oranda katılmışlardır.

 2. Yerli turistler; Ayvalık ve Midilli’nin tanıtımı konusunda “Ayvalık ve Midilli ortak tanıtılmalı” görüşüne onay vermişler, her iki yerde turizmin daha fazla gelişmesi için yapılması gerekenler arasında yer alan “Ayvalık ve Midilli arasında bağlantıların arttırılması” görüşünü desteklemişlerdir.

2.    Yabancı turistlerin; Ayvalık ve Midilli’yi tercih etme nedenlerinde “kültürel çekicilikleri” önemli bulmaları, Ayvalık-Midilli arasında ortak kültürel turizm geliştirildiği taktirde, ortak bölgenin yabancı turistlere pazarlanabileceği sonucu ortaya çıkmıştır.

 

Yine yabancı turistlerin her iki tarafın halkını “konuksever” bulmaları, kültürel turizmin olmazsa olmazlarından biri olan konukseverlik sayesinde ortak kültürel turizmin gelişebileceğine katkı vermektedir.

 Turizm ortaklığı konusunda bilincin oluşmadığını gösteren görüşler:

1.    Yerel halk, yerli ve yabancı turistler ve turizm aktörleri;

 

Ayvalık ve Midilli’de turizmin daha fazla gelişmesi için yapılması gerekenler konusunda “Ayvalık ve Midilli arasında ortak turizm projeleri yapılmalıdır” seçeneğine fazla rağbet etmemişlerdir.

 

Bu sonuç, sorunun yanlış anlaşıldığını göstermektedir.

2.    Yabancı turistler Ayvalık ve Mitilini’nin ortak tanıtılmasına pek katılmamışlardır.

 

Bu durum; her iki tarafın turizmde ortak hareket etmesi konusunda turistlerin henüz bilinç sahibi olmadığını göstermektedir.

 3.    Yerel halk ve turizm aktörleri Ayvalık ve Midilli’nin potansiyel turistleri kimler olmalıdır sorusuna büyük oranda “fark etmez, kim gelirse gelin” yanıtını vermişlerdir.

 

Bu sonuç iki şekilde yorumlanabilir; birincisi, halkların birbirlerini karşılıklı turist görme bilincinin henüz oluşmadığı, ikincisi ise, konukseverliğin göstergesi olarak “herkese kapımız açık” düşüncesinin hakimiyetir.

Sonuç olarak Ayvalık-Midilli arasında ortak kültürel turizm bölgesi yaratma konusunda görüşleri almak üzere uygulanan anket sonuçlarına göre; özellikle yerel halk ve yerel turizm aktörleri açısından hiç bir engel yoktur, görüşler son derece olumludur.